İbn Seyyidinnas ve Uyunü'l – Eser

Kur’ân-ı Kerîm, Müslümanların, Allah’a ve Resûl’üne itâat etmelerini; Hz. Peygamber’i (a.s.) kendilerine örnek almalarını ve onu sevmelerini emretmiştir. Bu hususlar Müslümanları Hz. Peygamber’in (a.s.) hayatı ve şahsiyetiyle yakından meşgul olmaya sevk etmiştir. Bundan dolayıdır ki, sahâbe döneminden günümüze kadar nesilden nesille siyer çalışmaları büyük bir ihtimam görmüştür. Değişik milletlere mensup birçok müellif, Hz. Peygamber’i (a.s.) çeşitli yönlerden tanıtan binlerce eser kaleme almış ve siyer alanında muazzam bir ilmî miras bırakmışlardır. Bu köklü mirasa yönelmek, araştırmak ve gelecek nesillere bu mirası sunmak önemli bir vazifedir. Bu mirası araştırmak, İslâm kültürüne ve bilim dünyasına önemli katkılar sunacaktır.

Bu önemli noktadan hareketle biz bu çalışmamızda, kaleme aldığı eserleriyle Hz. Peygamber’in (a.s.) Sünneti’ne ve sîretine önemli hizmetlerde bulunan İbn Seyyidinnâs’ın hayatını ve henüz üzerine bir çalışma yapılmayan ‘Uyûnü’l-eser fi fünûni’l-megâzî ve’ş-şemâil ve’s-siyer adlı eserini tahlil etmeğe çalıştık.

İbn Seyyidinnâs’ın hayatı genel olarak çalışılmışsa da, siyer sahasında kaynak eserler arasında büyük bir şöhrete sahip olan ‘Uyûnü’l-eser üzerine bir çalışma mevcut değildir. İlk kaynaklara dayanması, günümüze ulaşamayan kaynaklardan iktibaslar kapsaması ve kendine özgü daha başka yanlarıyla ‘Uyûnü’l-eser, hususi bir çalışmayı fazlasıyla hak etmektedir.

Çalışmamız bir giriş ve iki bölümden meydana gelmektedir. Girişte, başlangıçtan İbn Seyyidinnâs’a kadar ana hatlarıyla Hz. Peygamber’in (a.s.) siyeri ile ilgili yapılan çalışmalar hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Birinci bölümde İbn Seyyidinnâs’ın yaşadığı dönem ve hayatı ele alınmıştır. Bu çerçevede onun yaşadığı dönemin siyasi, sosyal ve ilmî durumu hakkında bilgi verilmiştir. Hayatı başlığı altında ise onun adı, ailesi, doğumu, yetişmesi ve seyahatleri, görevleri, vefatı, hocalarının ve çağdaşlarının onun hakkındaki görüşleri hakkında bilgi verilmiştir. İlmî yönü başlığı altında hocaları ve öğrencileri, ilmî şahsiyeti ve tarihçiliği ve eserleri incelenmiştir. İkinci bölümde ise‘Uyûnü’l-eser yöntem, kaynaklar, kapsam, dil ve benzeri yönlerden tetkik edilmeye çalışılmıştır.

Çalışmam süresince bilgi ve tecrübelerinden istifade ettiğim ve çalışmanın planlanmasından nihâyete ermesine kadar fikir ve görüşleriyle bana yardımcı olan hocam sayın Prof. Dr. Kasım Şulul’a şükranlarımı sunarım. Ayrıca çalışmamı okuyup değerli katkılarda bulunan Prof. Dr. Murat Akgündüz ve Dr. Ömer Sabuncu hocalarıma, kuzenlerim Dr. M. Nafi Arslan ve Feyzullah Arslan’a, teşekkür ederim

Abdurrahim ARSLAN